Down sendromu, genetik bir farklılık, bir kromozom anomalisidir. En basit anlatımıyla sıradan bir insan vücudunda bulunan kromozom sayısı 46 iken down sendromlu bireylerde bu sayı üç adet 21. kromozom olması nedeniyle 47 olmaktadır. Bu nedenle de her yıl farkındalık yaratmak amacıyla Mart ayının 21’i Dünya Down Sendromu Günü’dür.

800 doğumda bir görülüyor

Down sendromu tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil, genetik bir farklılıktır. Down sendromuna sebep olduğu bilinen tek etmen hamilelik yaşıdır, 35 yaş üstü hamileliklerde risk artar. Ancak genel olarak genç kadınlar daha fazla bebek sahibi olduğundan down sendromlu çocukların yüzde 75-80’i genç annelerin bebekleridir. Ülke, milliyet, sosyo-ekonomik statü farkı yoktur. Ortalama her 800 doğumda bir görülür. Tüm dünyada 6 milyon civarında down sendromlu birey yaşamaktadır. Türkiye’de tam bir veri yok ama yaklaşık 70 bin down sendromlu olduğu tahmin ediliyor.

Düzenli eğitim çok önemli

Down sendromlularda görülen bazı fiziksel özellikler çekik, küçük gözler, basık burun, kısa parmaklar, kıvrık serçe parmak, kalın ense, avuç içindeki tek çizgi, ayak baş parmağının diğer parmaklardan daha açık olmasıdır. Bu özelliklerin hepsi veya birkaçı görülebilir. Down sendromlu bebekler istisnalar olmakla beraber yaşıtlarından daha yavaş büyürler. Zihinsel gelişimleri geriden gelir. Bu gerilik yaş büyüdükçe daha belirgin olarak gözükmekte, ancak uygun eğitim programları ile down sendromlu çocuklar pek çok başarıya imza atmakta ve toplum hayatı içinde anlamlı yaşamlar kurabilmektedirler. Burada düzenli ve disiplinli bir eğitim programı ve bol tekrar en önemli faktördür.

Fizyoterapi desteği gerekiyor

Down sendromlu bireyler genel olarak yaşıtlarından daha kısa boylu olurlar ve metabolizmalarının yavaş çalışması nedeni ile doğru beslenme alışkanlığı edinmezlerse ileri yaşlarda kilo problemi yaşayabilirler. Farklı derecelerde olmak üzere kas gevşekliği (hipotoni) nedeni ile fizyoterapi desteğine ihtiyaç duyarlar. Bebeğiniz doğar doğmaz fizyoterapist ile görüşmek çok önemlidir. Hipotoninin az veya fazla olmasına göre bazı bebekler uzun süre başlarını bile tutmakta zorlanabilirler ancak fizyoterapi desteği ile gelişim basamaklarını kendi hızlarında tamamlarlar.

Kaynak: Türkiye Down Sendromu Derneği

Kapsayıcı eğitim şart

Zihinsel engelli kişilerin katılma ve dahil olma hakları vardır. Biz buna ‘kapsayıcılık’ diyoruz. Herkes gibi down sendromlu bireylerin de anlayacakları şekilde bilgi almaya ve fikirlerini, deneyimlerini paylaşabilmeye hakları var. Bu basit işlevin yerine gelmesi, karşılarına çıkan tüm engellerin ortadan kalkmasıyla alakalı. 2006 yılından bu yana, dünya çapında 161 ülke, Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’ye imza attı ve ‘engellilerin eğitim hakkını’ tanıyan 24. Maddede (Eğitim) listelenen ‘her düzeyde kapsayıcı bir eğitim sistemi ve yaşam boyu öğrenme sağlamak’ kriterlerini benimsiyor. Eğitim yasasındaki bu tür değişikliklerle birlikte, dünya çapında down sendromlu çocukların oyun grupları ve kreşlere, anaokullarına gitmeleri ve tipik olarak gelişen kardeşler ve arkadaşlarla sosyal etkinliklere katılmaları giderek daha yaygın hale geliyor. Buna ek olarak, down sendromlu daha fazla genç yetişkin nitelik ve deneyim kazanıyor ve böylece çok çeşitli işlerde başarılı oluyor.

Bireysel yetenekleri var

Kapsayıcı eğitim sadece down sendromlu çocuğa fayda sağlamakla kalmaz. Aynı zamanda toplumda daha fazla anlayışa ve daha az ön yargıya yol açar. Kaynaştırma okullarındaki çocuklar daha hoşgörülü ve sabırlı olmayı ve birbirlerine destek vermeyi öğrenirler. Ayrıca çeşitliliğe değer vermeyi ve herkesin okul hayatına katacak bir şeyleri olduğunu takdir etmeyi öğrenirler. Genel olarak, down sendromlu çocuklar yaşıtlarına göre daha yavaş gelişir, gelişimin her aşamasına daha geç bir yaşta ulaşır ve orada daha uzun süre kalır. Sonuç olarak, down sendromlu çocuklar ile yaşıtları arasındaki fark, yaşla birlikte artar. Gecikme derecesi gelişimsel alanlara göre değişir. Down sendromlu çocukların gelişimleri ve ilerlemeleri, tipik gelişen çocuklar kadar çeşitlilik gösterecek ve her birinin kendi bireysel yetenekleri olacaktır. Down sendromlu çocukların bilgilerini geliştirebilmeleri, yeni beceriler öğrenebilmeleri ve okula mümkün olduğunca etkin şekilde katılabilmeleri için en uygun stratejilerin kullanılması adına bu özel öğrenme profilinin tanınması önemlidir. Bu profil yandaki güçlü ve zayıf yönleri içerir.

Akranlarıyla bir arada

Down sendromlu çocukların büyük çoğunluğu, kendi yaşlarındaki tipik gelişim gösteren akranlarıyla birlikte eğitim aldığı normal okula yerleştirmenin faydasını görecektir. Araştırmalar, normal eğitime yerleştirilen down sendromlu çocukların, özel eğitim veren okullardaki benzer yetenekteki çocuklardan daha iyi olmasa da en azından iyi durumda olduğunu gösteriyor. Normal gelişim gösteren akranlarıyla birlikte düzenli olarak öğrenme, etkileşim kurma ve oyun oynama fırsatları, down sendromlu çocuklara, yaşlarına uygun davranışlar geliştirmeleri ve ilişkileri sürdürmeleri için onları teşvik etmek için ihtiyaç duyacakları rol modelleri sağlıyor.

Kaynak: www. worlddownsyndromeday.org

GÜÇLÜ OLDUKLARI ALANLAR

Güçlü görsel farkındalık ve görsel öğrenme becerileri İşaret, jest ve görsel desteği öğrenme ve kullanma becerisi Yazılı kelimeyi öğrenme ve kullanma becerisi, Resimli, somut ve pratik materyallerden öğrenebilme Başkalarıyla iletişim kurmaya ve sosyalleşme hevesleri Akranlardan ve yetişkinlerden davranış ve tutumları modelleme eğilimi Yapı ve rutin

ÖĞRENMEYİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER

İşitme ve görme bozukluğu Gecikmiş motor beceriler (iyi ve kaba) Konuşma ve dil bozukluğu Kısa süreli ve işleyen bellek zayıflıkları Daha kısa konsantrasyon süresi Konsolidasyon ve tutma ile ilgili zorluklar Genelleme, düşünme ve akıl yürütme ile ilgili zorluklar Sıralama zorlukları Kaçınma stratejileri

Posta Gazetesi - Çengelli İğne / 21.03.2021

Yazının gazete görünümü için lütfen tıklayınız...