Dünyanın mücadele içinde olduğu yeni tip koronavirüs ülkemizde etkisini artırarak tehlike saçıyor. Dünyada en fazla etkilenen ülkelerin başında hangi ülkenin geldiğinin çok da önemi yok. Her ülke kendi çapında ciddi bir mücadele veriyor. Ve her ülkenin mücadelesi gerçekten kendi insanları, hükümeti ve sağlık sistemi için çok önemli, çok değerli ve zor şartlar altında gerçekleşiyor. Ve tek yürek olarak birlikte olma zamanı.

Büyük endişe duyuyorlar

Biz bugün köşemizin gerçek sahibi olan engellilerin dünyadaki bu salgından nasıl etkilendiğine bakıp çeşitli ülkelerden farklı haberlerle yer vereceğiz. Zira, yüksek riskli bir grup olarak görülen engelliler ve engelli hakları savunucuları bu salgından büyük endişe duyuyorlar. Yaşlılarla birlikte, engelli ve kronik sağlık problemi olanlar da yeni tip koronavirüsten kaynaklanan birçok komplikasyon sebebiyle diğer insanlara oranla daha fazla ölüm riski taşıyor. Risk yaşla daha da karmaşıklaşıyor gibi görünse de, engellerden kaynaklanan bazı sağlık koşulları engellileri tehlikeye atabiliyor.

‘KARDEŞİMİ GÖREMİYORUM’

İngiltere’de yaşayan Saba Salman, frajil X sendromu olan kız kardeşini koronavirüs nedeniyle göremiyor. “İngiltere’de öğrenim gören 1.5 milyon engelli insan zaten toplumun en ayrıştırılmışları arasında. Bu salgın döneminde onlar unutulmamalı. Koronavirüs, zorla ayrılmayı evrensel bir deneyim haline getirdi. Ancak engellileri ve ailelerini bunu öğrenmek için ek ve daha kapsamlı zorluklar bekliyor. Frajil X sendromu olan ve Hampshire’de devlet tarafından desteklenen konutlarda yaşayan en küçük kız kardeşim Raana’yı ziyaret edemiyorum.

İletişim mesajla

Ailemin diğer fertleriyle birlikte onu ne zaman göreceğimiz konusunda hiçbir fikrimiz yok. Sosyal izolasyon, kendi kendini karantinaya alma ve 70 yaşın üzerindekilerin sokağa çıkmaması kesinlikle Raana üzerinde sarsıcı bir etkiye sahip olacak. Çünkü ebeveynlerimiz 70’lerinde ve babamızın akciğer rahatsızlığı var. Kız kardeşimin sosyal teması artık sadece kendisi gibi öğrenme engelli ev arkadaşlarına bakmakla görevli çalışanlar ile sınırlı. Sadece kısa mesaj ile iletişim kurabiliyoruz çünkü telefon görüşmelerini sevmiyor.

7 kat fazla

İngiltere’nin 1.5 milyon engelli öğrencisi için de benzer bir dikkat gerekiyor. Öğrenme güçlüğü çekenlerin yaşadığı sağlık eşitsizlikleri çok net şekilde belgelenmiştir ve araştırmalar engellilerin öğrenme zorluğu sürecinde engelli olmayan akranlarına göre yalnız olma olasılığının 7 katı olduğunu gösterir” diye anlatıyor. Öğrenme engelleri olan ve İngiltere’de Öğrenme Engelliliği kurucu ortaklarından Gary Bourlet ise “Zor olan tüm bu belirsizlik. Uzak durmak... Sorun şu ki, insanları izole ediyorsunuz ve yalnızlık bir katil” diyor.

‘EL YIKAMAK BİLE ZOR’

Amerika’dan Andrew Pulrang ise “Şimdiye kadar kendimizi korumak ve koronavirüsün yayılmasını engellemek için ne yapmamız gerektiği gayet açık. Ancak birçok engelli için el yıkamak gibi en basit adımları yapmak bile zor. Bazılarımız ellerimizi diğerleri kadar serbestçe hareket ettiremiyoruz. Bazılarımız bir lavaboya güvenilir şekilde ulaşamıyoruz veya kendi başımıza sabunluk kullanamıyoruz. Ayrıca, birçok engelli kendini tamamen izole edemez. Günlük yaşantımızı sürdürmek ve günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak için bile başka insanlara ihtiyacımız var. Korunmak için kendimizi ne kadar kapsamlı şekilde izole edebileceğimiz konusunda sınırlıyız. Bu aynı zamanda bize yardım etmeye devam etmek için diğerlerinden kendi izolasyonlarını azaltmalarını istememiz gerektiği anlamına gelir.

Ayrım yapmamak lazım

Bu, aile ve arkadaşlarımızın yanı sıra çok zor pozisyonlarda olan ücretli yardımcıları da içeriyor. En iyi zamanlarda bile bu dengeyi tutturmak zorken, bu gibi olağan dışı durumlarda bazı soruların kolay cevapları yok. Engellilerin doğrudan ayrımcılık korkusunun, yaşam ve ölüm durumlarında bile abartılmadığını anlamak önemlidir. Kıtlığın ne olduğunu anlıyoruz ve acil durumların dayattığı zor seçimleri görüyoruz. Ancak, sadece engelli veya kronik olarak hasta olduğumuz için tıbbi bakıma daha az layık görülmemiz son derece rencide edici. Çoğumuz her gün daha az engelli ayrımcılığı isteyerek yaşıyoruz. Birçok durumda, engelliliğin kabulü ve görgü kurallarının çok ince bir çizgi olduğunu biliyoruz. Umuyoruz, dilediğimiz dünyaya kavuşacağız.

ÇENGELLİ PANO

BİLİR MİSİN?

Bilir misin gecenin çıldırtan sessizliğini
Bilir misin sevdiklerinden
Ayrı kalmanın insanı nasıl ezdiğini
Hiç çınladı mı?
Kulaklarında sevdiklerinin sesleri
Ya da gördün mü?
Yüzlerindeki çaresizliği
Ağlamak istediğinde
Utanıp da ranzana uzanıp
Uykuya daldığın oldu mu hiç?

Levent Ser
1 no’lu T Tipi Kapalı Ceza Evi
İzmit / Kocaeli

KİTAP VE MEKTUP EN İYİ ARKADAŞ

8 yıldır cezaevindeyim. Daha 3 senem var. Roman ve şiir kitaplarına ihtiyacım var. Yollamak isteyen olursa çok sevinirim.

Aytekin Bal
E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu D3 Koğuşu
Uşak

7 yıldır cezaevindeyim. Liseyi yeni bitirdim, üniversiteye hazırlanıyorum. Cezaevinde imkanlar kısıtlı. Siz değerli hayırseverlerden üniversiteye hazırlık kitapları göndermenizi rica ediyorum.

Burhan Özmüş
3 no’lu T Tipi Kapalı Cezaevi B-9 Koğuşu
Şakran / İzmir

33 yaşındayım. Bu dört duvar arasında zamanımı kitap okuyarak geçiriyorum. Ayrıca arkadaş olmak isteyenlerin mektuplarını bekliyorum.

Gökhan Uludağ
T Tipi Kapalı Cezaevi Koğuş C-24
Ereğli / Konya

22 yaşındayım, 1 yıldır cezaevindeyim. 6 yıl daha cezam var. Kendini yalnız hisseden mektup arkadaşları arıyorum.

Metin Mert Aynacı
Rize L Tipi K.C.İ. Kurumu
Kalkandere / Rize  




Yazının gazete görünümü için lütfen tıklayınız.