Özür mü, engel mi ?

Bu başlığı 12 Şubat 2001’ de de  kullanmışız.  Son 6 yıldır aynı şeyi söylüyoruz. ‘’ Özürlü’’ kelimesini kullanımdan kaldıralım. Bu doğru bir deyim değil. Başka anlamlara çekiliyor. İnsanlarda özür dilemeyi çağrıştırması bir yana, hiç de hoş olmuyor.  ‘’

Türk Dil  Kurumu

Türk Dil  Kurumu’nun sözlüğünde ‘’ özürlü ‘’ kelimesinin karşılığı  ‘’özrü olan, kusurlu olan  , defolu ‘’ diye tarif ediliyor. Engelli insanlar için dünyada kullanılan deyimleri de yazdık. Bunlar çoğunlukla ‘’ engelli ve sakat’’  olarak geçiyor. Ancak derdimizi bir türlü anlatamadık.  O zamanlar  Türkiye Sakatlar Konfederasyonu ‘’ Bize özürlü denmiş, engelli  denmiş fark etmez. Bizim sorunlarımız, çözümlerimiz önemli  ‘’  diyerek yaklaşımlarını  ortaya koydular.

Milli Eğitim Bakanı

Bir süre önce Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik bir törende yaptığı konuşmada ‘’ özürlü’’  yerine ‘’ defolu ‘’   deyince  başta Türkiye Sakatlar Derneği olmak üzere bir anda tepkiler ortaya çıktı. Ancak Sayın Bakan, Türk Dil Kurumu sözlüğündeki kelimeleri kullanmaktan başka bir şey yapmadı. Belki ‘’defolu’’ kelimesini kullanması çok şık değildi. Ama kelime anlamı olarak yanlış bir şey söylemedi. Asıl olan ‘’ özürlü ‘’ kelimesinin engelli insanlar için kullanılmasının yanlışlığıydı... Belki de sivil toplum örgütlerimiz artık bu konuda bir adım atacaklar.

Türkiye Sakatlar Derneği

Türkiye Sakatlar Derneği’nin sevgili başkanı Şükrü Boyraz ‘la yaptığımız görüşmede ‘ Biz özürlü ve engelli değil , sakat kelimesinin kullanılmasını tercih ediyoruz ‘’ dedi. Doğrudur. Ancak ‘’ sakat ‘’ kelimesi günlük yaşamda her türlü engel gurubu için kullanılmaya müsait bir deyim değil. Örneğin ; işitme engelli birine işitme sakatı mı diyeceğiz ?  Veya görme engelli bir kardeşimize görme sakatı mı  diyeceğiz?  Bu bakımdan kullanılması   ne doğru kelime ‘’ engelli ‘’ dir. 
         

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

Bundan tam 10 yıl önceydi. Perihan Savaş , o zamanki adıyla Türkiye Özürlüler Spor Federasyonu Başkanı’ydı. Ben de yanında  Asbaşkan’lık yapıyordum. Bir dilekçe ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne başvurmuştuk . Federasyonumuzun adının Türkiye Engelliler Spor Federasyonu olarak değiştirilmesini talep etmiştik. Bu istek kabul gördü ve federasyonun adı değişti. Daha sonra 2000 yılında şahsi çabalarımızla 4’e böldürdüğümüz engelli sporları federasyonları  artık Türkiye İşitme Engelliler , Görme Engelliler, Zihinsel Engelliler ve Bedensel Engelliler  Spor Federasyonu şeklinde anılıyor.

Özürlü kelimesi yok

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne bugün gittiğinizde hizmetliden  genel müdüre kadar kimseden ‘’ özürlü ‘’ kelimesini  duymazsınız. Yıllar içinde bu kurumumuza da  ‘’ engelli ‘’ deyimi yerleşmiş ve ‘’ özürlü ‘’ neredeyse kullanılmaz olmuştur.  Bu bir zaman meselesidir.

Yapılması gereken

Türkiye Sakatlar Derneği son zamanlarda yeni kurdukları Türkiye Engelliler Federasyonu ile birlikte Devlet Bakanı Nimet Çubukçu’ya başvurarak öncelikle T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın adını T.C. Başbakanlık Engelliler İdaresi Başkanlığı olarak değiştirme yoluna gitmelidir. Bu yapıldığı takdirde , bundan 3-5 yıl sonra insanları aşağılayan , nereden geldiği belli olmayan ‘’ özürlü ‘’ kavramı da kullanımdan kalkacaktır. O zaman da sözlük anlamını belki de yanlışlıkla , ancak esas olarak doğru şekilde söyleyen bir Milli Eğitim Bakanı’nı veya bir başka yetkiliyi  biraz da haksız şekilde eleştirmekten de kurtulmuş olacağız.

Onlar ve biz

Batılı ülkeler engelli insanlar konusunda neredeyse her geçen gün yeni yeni yöntemler geliştirip  onların daha rahat yaşamalarını sağlamak , toplumla entegre olarak engelli , engelsiz farkını ortadan kaldırmak için çalışıyor . Biz ise hala ‘’ Engelli mi , özürlü mü ? ‘’ tartışması yapıyoruz  ve bu kısır döngü içinde ana konulardan uzaklaşıyoruz. Böylece ‘’ Avrupa standartlarını yakaladık ‘’ sözlerinin ne kadar boş olduğu ortaya çıkıyor.       
          

İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Şehrin muhtelif yerlerine asılan ‘’ 12 Özürlü Merkezi Hizmetinizde ‘’ afişlerinde keşke ‘’ engelli ‘’ deyimini kullansalardı. Keşke kendilerine bağlı, engelliler konusunda çalışan , tüm ‘’ özürlü ‘’ deyimi kullanılan birimlerinin adını ‘’engelli ‘’ olarak değiştirseler, tüm Türkiye’ye örnek olsalar . Belki yazımızı  okuyup  en azından bu konuda bir tartışma başlatırlar.

DUYURU

JANDARMA - TESYEV bilgisayar kursu İstanbul’da başladı. Katılmak isteyen engelli vatandaşlarımız TESYEV’in ( 0212) 274 10 32 – 274 11 71 no’lu telefonlarına başvurabilirler.

Hakli bir düşüncenin  meyve vermemesi mümkün değildir / TOLSTOY